Pomoc w Danii

Pobyt i życie w Danii

Meldunek

Aby zamieszkać i podjąć legalną pracę na terenie Danii nie wymaga się żadnych oficjalnych zezwoleń, przynajmniej przez okres pierwszych 3 miesięcy od momentu wjazdu do kraju. Jest to możliwe dzięki przepisom obowiązującym w Unii Europejskiej która dopuszcza do swobodnego przepływu zarówno dóbr, usług jak i pracowników. Jedyną formalnością jakiej należy dopełnić jest uzyskanie potwierdzenia zameldowania od regionalnej administracji rządowej.

Zarejestrowanie pobytu w Danii

Po upływie okresu pierwszych 3 miesięcy konieczne jest zarejestrowanie swojego pobytu na terenie Danii i uzyskanie certyfikatu rejestracji. Wniosek o wydanie certyfikatu to oficjalny dokument który potwierdza, że pobyt danej osoby na terenie państwa jest w pełni legalny i jednocześnie umożliwia dalsze zamieszkiwanie i pracowanie na jego terenie. Złożenie wniosku o uzyskanie certyfikatu jest bardzo proste i można to zrobić online. Jest także możliwość zwrócenia się do władz gminy, które również mogą wystawić certyfikat rejestracji. Koszt uzyskania tego typu certyfikatu to ok. 82 DKK. Można także wystąpić o certyfikat rejestracji dla osoby trzeciej – wystarczy mieć pisemne pełnomocnictwo. Warto zaznaczyć, że certyfikat rejestracji wydawany jest po wcześniejszym zapoznaniem się z dokładnym uzasadnieniem pobytu osoby ubiegającej się o jego wydanie. Jeśli np. dana osoba uzyskała certyfikat rejestracji z powodu studiowania na terenie Danii, jednakże postanowi zrezygnować ze studiów i podjąć pracę na miejscu, zobowiązana jest do ponownego uzyskania certyfikatu rejestracji. Nie dotyczy to sytuacji gdy np. pracownik zmieni miejsce pracy lub student zmieni uczelnię.

Uzyskanie prawa do stałego pobytu

Osoby zamieszkujące legalnie na terenie Danii przez minimum 5 lat mają prawo do ubiegania się o pozwolenie na stały pobyt. Szczegółowe informacje na temat pobytu obywateli UE w Danii określają przepisy EU-opholdsbekendtgørelsen. Uzyskanie prawa do stałego pobytu obywatela UE na terenie Danii umożliwia także rejestrację adresu, uzyskania numer ewidencyjnego (CPR) a także karty ubezpieczenia zdrowotnego.

Pomoc w Danii - rejestracja pobytu

Pobyt mimo braku pozwolenia

Duńskie instytucje podejmują zdecydowane działania w celu zwalczania zjawiska nielegalnego pobytu i pracy w Danii, dlatego organizowane są liczne kontrole. Osoby nieposiadające pozwolenia na pobyt i pracę na terenie Danii mogą zostać ukarane grzywną, pozbawione wolności na okres do jednego roku lub zostać wydalone
z kraju z zakazem wjazdu na jego terytorium.

Koszty życia w Danii

Dania jest jednym z krajów Skandynawii, dlatego można się spodziewać powszechnie panującego wysokiego standardu życia oraz rozbudowanego systemu socjalnego, podobnie jak np. w Norwegii czy Szwecji. Poziom warunków znajduje swoje odzwierciedlenie w ponoszonych kosztach, które są znacznie wyższe niż pozostałych krajach Europy.

Koszt wynajęcia średniej wielkości mieszkania z dwoma sypialniami wynosi średnio od 7000 do 9000 koron za miesiąc. Są to ceny panujący w większości rejonów kraju, jednakże w Kopenhadze stawki są dużo wyższe. Przed wynajęciem mieszkania zazwyczaj wymaga się także wpłacenia kaucji, która wynosi min. wysokość 3-miesięcznego czynszu. Alternatywą dla wynajmowania mieszkania od prywatnych właścicieli jest wynajęcie mieszkania od komuny, jednakże wiąże się to także ze znacznie niższym standardem. Ceny żywności w Danii również są dość wysokie. Na przykład, bochenek chleba to koszt rzędu 4 koron (ok. 2,4 zł) a za butelkę wody 0,5l zapłacimy 10 koron (ok. 6 zł).

Transport w Danii jest bardzo drogi. Nawet kupując miesięczny bilet na komunikację miejską musimy się liczyć z wydatkiem rzędu 1300 DKK, a więc około 800 zł. Przemieszczając się za pomocą własnego samochodu warto mieć na uwadze, że wysokość ceny paliwa jest zależna od dnia i pory. Standardowo najtaniej można zatankować w czwartki wieczorami, ponieważ wtedy oszczędzamy nawet do kilkudziesięciu groszy na litrze w stosunku do ceny z innych dni. Najrzadziej wybieranym środkiem transportu są taksówki. Rozpoczęcie kursu kosztuje średnio 50 DKK (ok. 30 zł) a każdy kilometr to dodatkowe 16 DKK (10 zł). Ceny transportu mówią same za siebie i dają odpowiedź, dlaczego Duńczycy najchętniej poruszają się rowerem. Bardzo popularne są wypożyczalnie, których jest mnóstwo w każdym mieście i gdzie stosunkowo tanio można rower wypożyczyć.

Poruszanie się samochodem w Danii

Osoby, których stałe miejsce zamieszkania jest za granicą i nie przebywają na terenie Danii dłużej niż przez 185 dni w roku kalendarzowych, mają prawo do korzystania ze swojego samochodu do poruszania się po Danii bez żadnych większych formalności. Jeśli natomiast pobyt w Danii ulega przedłużeniu i przekracza 185 dni, konieczne jest zarejestrowanie samochodu w Danii bądź uzyskanie zezwolenia od duńskiego urzędu ds. Motoryzacji. Koszt uzyskania zezwolenia do ok. 400 DKK.

Zasiłki i świadczenia w Danii

Świadczenie rodzinne

Osoby, które w przeciągu ostatnich 10 lat mieszkały i pracowały przez łącznie 6 lat na terenie Danii, Grenlandii lub Wysp Owczych, mogą się ubiegać o zasiłek na dzieci i młodzież. Podatnicy korzystający już w przeszłości z zasiłku rodzinnego, tzn. przed 1 stycznia 2018, dalej mają do niego prawo o ile w ciągu ostatnich 10 lat mieszkali lub przepracowali na terenie Danii, Grenlandii lub Wysp Owczych przynajmniej 2 lata.

Aby uzyskać świadczenie rodzinne trzeba spełniać także szereg innych wymagań. Świadczenie dotyczy dzieci tylko i wyłącznie do 18 roku życia. Osoba ubiegająca się o świadczenie musi dzielić opiekę nad dzieckiem, posiadać dokument potwierdzający fakt spokrewnienia z dzieckiem oraz posiadać duński numer ubezpieczenia społecznego (CPR). Zasiłek ten może być wypłacany również wtedy, gdy dzieci nie znajdują się fizycznie na terenie kraju, a jedynie jeden z rodziców pracuje w Danii. W tej sytuacji ważne jest, żeby osoba pracująca miała obywatelstwo państwa z obszaru UE/EOG bądź Szwajcarii.

Wysokość kwoty świadczenia zależy od wieku dziecka. Dla dzieci do 2 roku życia przypada 4.629 DKK na kwartał, w wieku 3-6 lat 3.666 DKK na kwartał, 7-14 lat 2.883 DKK na kwartał i dla najstarszych, czyli w wieku 15-17 lat – 961 DKK na miesiąc.

W zależności od tego, jak wygląda sytuacja zawodowa rodziców oraz czy pobierają oni zasiłki rodzinne w innym kraju, finalna wysokość kwoty świadczenia rodzinnego może ulegać zmianie. Nie dzieje się tak zawsze, ponieważ gdy jeden z rodziców pracuje w Danii a drugi przebywa na terenie Polski i nie jest aktywny zawodowo, wypłacana jest całość świadczenia. Inaczej to wygląda gdy drugi rodzic również pracuje i w kraju ojczystym pobierane są podobnego typu świadczenia – w takiej sytuacji duńskie świadczenie rodzinne jest pomniejszone o dane świadczenia.

Rozpatrzenie wniosku na duński zasiłek rodzinny zazwyczaj trwa ok. 6-12 miesięcy. Gdy świadczenie zostanie przyznane, co kwartał można spodziewać się przelewu pieniędzy na konto bankowe – a konkretnie w takich dniach jak 20 stycznia,
20 kwietnia, 20 lipca i 20 października.

Pomoc Dania - zasiłek

Zasiłek socjalny

Duński zasiłek socjalny przeznaczony jest dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej i dzięki pomocy ze strony państwa ich sytuacja ulegnie znacznej poprawie. Przyznawany jest zwłaszcza w sytuacjach gdy jest wysokie prawdopodobieństwo, że osoba która dostanie wsparcie dzięki temu znowu stanie się samodzielna. W skrajnych przypadkach zasiłek socjalny jest przyznawany nawet w ciągu kilku dni.

Zasiłek socjalny w Danii nie jest przyznawany każdemu. Przeznaczony jest tylko i wyłącznie dla obywateli Danii i osób, które legalnie przebywają na jej terenie i posiadają tu stałe miejsce pobytu, a więc nie można z niego korzystać będąc w innym kraju. Osoba ubiegająca się o zasiłek socjalny musi przedstawić szczegółowy plan, jaka konkretnie kwota pozwoli jej uporać się z ekonomicznym kryzysem i w jaki sposób te pieniądze zostaną wykorzystane. Należy także udowodnić, że próbowano poradzić sobie z zaistniałą sytuacją na inne sposoby, ponieważ zasiłek socjalny uznawany jest za ostateczny środek pomocy, gdy już nie ma szans na żadne inne rozwiązanie. Formularz dot. zasiłku socjalnego różni się w zależności od gminy.

Zasiłek dla bezrobotnych

System ubezpieczeń od utraty pracy jest w Danii zupełnie dobrowolny – aby być ubezpieczonym w przypadku bezrobocia i móc ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych, należy przyłączyć się do duńskiego funduszu ubezpieczenia od utraty pracy. Mogą do niego przystąpić również przedsiębiorcy. Wiąże się to z opłacaniem składek. Co ważne, żeby po utracie pracy otrzymać zasiłek, należy być członkiem funduszu ubezpieczenia przynajmniej przez 12 miesięcy. Istotny jest fakt, że podobne ubezpieczenie w kraju ojczystym może zostać uznane również w Danii, jednakże kluczowe jest przedstawienie odpowiedniej dokumentacji nie później niż w ciągu 8 tygodni od przybycia do Danii. Aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych oprócz 12-miesięcznego członkostwa oraz opłacania składek należy też spełnić takie kryteria jak zarejestrowanie się w Urzędzie Pracy, przepracowanie minimum 52 tygodniu w przeciągu ostatnich 3 lat oraz utrata pracy w inny sposób, niż na skutek konfliktu z pracodawcą bądź odmowy przyjęcia oferty pracy przez osobę bezrobotną. Wysokość zasiłku to ok. 90% zarobków jakie osiągała osoba bezrobotna w ostatnim okresie zatrudnienia.

Świadczenia chorobowe

Osoby przebywające na terenie Danii przez okres dłuższy niż 6 tygodni mają prawo do korzystania ze świadczenia chorobowego. Aż 11% PKB Danii przekazywane jest na opiekę zdrowotną, dzięki czemu możliwe jest bezpłatne skorzystanie z opieki lekarskiej, specjalistycznej czy leczenia szpitalnego o bardzo wysokim standardzie.

Świadczenia macierzyńskie

Świadczenie macierzyńskie przysługują osobom, które 13 tygodni przed zajściem w ciążę przepracowały legalnie przynajmniej 120 godzin. Zasiłek wynosi maksymalnie 3113 koron tygodniowo i wpłacany jest łącznie przez 32 tygodnie – 4 tygodnie przed porodem oraz 24 tygodnie po porodzie.

Świadczenia dla niepełnosprawnych

Można wyróżnić 3 podstawowe rodzaje pomocy dla niepełnosprawnych dostępne w Danii – świadczenia pieniężne, wsparcie społeczno-pedagogiczne oraz pomoc domowa. Aby otrzymać tego typu świadczenie konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku do urzędu władz lokalnych, takich jak gmina, dostarczając również dokumenty które potwierdzają stopień niepełnosprawności.

Pomoc w Danii - świadczenie

Średnia kwota wypłacana z tytułu zasiłku dla niepełnosprawnych wynosi to ok. 4000-5000 DKK miesięcznie. Wysokość zasiłku jest uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia w bieżącym roku i każdy wniosek zostaje rozpatrywany indywidualnie. Oprócz tego można się także ubiegać o inne dodatki, np. rentowy, inwalidzki czy kwotę przedemerytalną. Renta inwalidzka przyznawana jest w przypadku, gdy osoba składająca wniosek jest całkowicie niezdolna do pracy.

Opodatkowanie w Danii

Karta podatkowa

Osoby pracujące na terenie Danii mogą zarabiać niewielkie kwoty bez konieczności odprowadzania podatków – mamy wtedy do czynienia z tzw. frikort. W zdecydowanej większości przypadków konieczne jest jednak ich płacenie, a w tym celu należy posiadać kartę podatkową (duńskie forskudsopgørelse). Karta podatkowa to elektroniczny dokument który służy do prognozy dochodu pracownika, wysokości podatku koniecznego do odprowadzenia oraz ewentualnych ulg na dany rok kalendarzowy. Służy ona także do wyliczenia przez pracodawcę wynagrodzenia o odpowiedniej wysokości. Dzięki odpowiednio sporządzonej karcie podatkowej nie ma konieczności dopłaty dodatkowej kwoty przy corocznym rozliczeniu. Złożenie wniosku o kartę podatkową jest możliwe najwcześniej 60 dni przed pierwszym dniem pracy. Oprócz samego wniosku należy także załączyć kopie takich dokumentów jak dowód tożsamości (np. paszport), umowa o pracę oraz aktu małżeństwa, jeżeli osoba składająca wniosek jest w związku małżeńskim. Dla obywateli krajów nienależących do Unii Europejskiej czy europejskiego Obszaru Gospodarczego konieczne będzie także załączenie pozwolenia na pobyt i pracę na terenie Danii.

Rozliczenie i zwrot podatku

Osoby, które pracują na terenie Danii, otrzymują od Skat wstępne rozliczenie podatku (Årsopgørelse), czyli rozliczenie z duńskim urzędem skarbowym. Jest ono wysyłane na początku roku, możemy je otrzymać najpóźniej 24 kwietnia. Po otrzymaniu wstępnego rozliczenia należy dokładnie sprawdzić poprawność wprowadzonych danych i odesłać z powrotem do urzędu skarbowego nie później niż do 1 lipca. Możliwe jest skorzystanie zarówno z kodów Tasteselv/Nem ID i wysłanie rozliczenia elektroniczne albo za pośrednictwem poczty tradycyjnej. Przez następne miesiące urząd skarbowy ponownie analizuje zeznanie podatkowe, po czym wysyła ostateczną wersję. Istnieje także możliwość rozliczenia się wspólnie z małżonkiem (cross border). Dzięki temu rozwiązaniu można uzyskać dodatkowy zwrot podatku, jednakże jest to opcja dostępna wyłącznie dla podatników, których dochód uzyskiwany w Danii stanowi 75% łącznych dochodów.

Przy rocznym rozliczeniu podatkowym można odpisać różnego rodzaju koszty. Najczęściej uwzględniane koszty dotyczą podróży z miejsca zamieszkania w Danii do miejsca pracy (przy dystansie większym niż 24 km w obie strony), odsetek od kredytów zarówno tych w Danii jak i w Polsce, zapłaconych związków zawodowych, zakwaterowania w Danii a także alimenty na dzieci czy koszty wyżywienia w Danii przeliczone na diety.

Pomoc Dania - rozliczenie

O zwrot podatku mogą ubiegać się osoby, które pracowały w Danii na podstawie kontraktu obejmującego określony okres, na czas pracy w Danii dalej pozostały rezydentem swojego kraju ojczystego oraz opłacały swoje zakwaterowanie i wyżywienie podczas pobytu w Danii.

Ulgi podatkowe

Ulga na wyżywienie i zakwaterowanie

Osoby posiadające miejsce pracy bardzo daleko od domu mogą się starać o uzyskanie ulgi na wyżywienie i zakwaterowanie. Mowa tutaj o tak dużej odległości, że osoba pracująca nie wraca codziennie do domu i zmuszona jest do zapewnienia sobie zakwaterowania oraz wyżywienia. Taka sytuacja to podstawa do uzyskania tego typu ulgi podatkowej. Stawka odliczenia zależna jest od tego, czy pod uwagę bierzemy zarówno zakwaterowanie i wyżywienie czy tylko jedną z tych rzeczy. W 2022 ustalono, że maksymalna kwota na jaką można uzyskać odliczenie w przypadku zakwaterowania i wyżywienia w danym roku wynosi 29 600 DKK, czego dzienne odliczenie z tytułu wyżywienia wynosi 539 DKK a zakwaterowania 231 DKK.

Ulga za dojazd do pracy

Pracownik dojeżdżający do pracy i pokonujący dystans większy niż 12 km w jedną stronę może się starać o ulgę podatkową. Ulga za dojazd do pracy obejmuje wszelkie środki transportu więc nie ma znaczenia, czy pracownik porusza się samochodem, rowerem czy może pociągiem. Ulga za dojazd do pracy ujmowana jest w rocznym zestawieniu a wartość odliczenia to ok. 26%. Warto pamiętać, że o tego rodzaju ulgę może ubiegać się wyłącznie pracownik, który sam ponosi koszty transportu. W przypadku gdy porusza się on samochodem służbowym lub koszty transportu są pokrywane przez pracodawcę, wniosek o ulgę za dojazd do pracy zostanie odrzucony. Stawki na 2022 rok za ilość kilometrów w dwie strony wynoszą 1,98 DKK za 1 km dla dystansu 25-120 km oraz 0,99 DKK za 1 km dla dystansu powyżej 120 km.

Aby uzyskać ulgę za dojazd do pracy, konieczne jest przedstawienie odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej poniesione koszty z tytułu transportu między miejscem zamieszkania a pracą. Należy zachowywać wszelkie paragony i bilety które z pewnością się przydadzą w przypadku kontroli Urzędu Skarbowego.

Zwiększona ulga za dojazdy do pracy dla osób o niskich dochodach

Osoby o szczególnie niskich dochodach mogą ubiegać się o zwiększoną ulgę za dojazdy do pracy. Podstawą do odliczenia ulgi jest dochód roczny podatnika i jej obliczanie odbywa się na identycznych zasadach, jak obliczanie wkładu na rynek pracy. Zwiększona ulga jest ustalana przez Urząd Skarbowy i zostaje wykazana w raporcie rocznym.

Korekta podatku

Korekta zeznania podatkowego może być składana do 5 lat wstecz. Samo złożenie korekty nie oznacza, że zostanie ona uwzględniona przez duński urząd skarbowy. Jeśli nie jest ona odpowiednio uzasadniona, przykładowo nie ma dołączonych dokumentów potwierdzających, może zostać odrzucona.

Korekta podatku może zostać wykorzystana także w sytuacji, kiedy nie złożono zeznania podatkowego do 1 lipca. W przypadku niezłożenia zeznania podatkowego za poprzedni rok podatkowy, urząd podatkowy dokonuje rozliczenia na podstawie posiadanych informacji. Warto mieć na uwadze, że mogą to być dane nieaktualne oraz nie wszystkie przysługujące ulgi mogą zostać uwzględnione. Z tego względu najlepszym rozwiązaniem jest złożenie korekty zeznania podatkowego samodzielnie.

Podatek B

W przypadku uzyskiwania dochodu B, czyli dochodu dla którego nie odprowadza się podatku ani składki na fundusz pracy przed wypłatą wynagrodzenia, konieczne jest odprowadzanie podatku B. Dochód B zazwyczaj dotyczy osób, które otrzymują honoraria za zlecenia lub są freelancerami. Dochód B należy skorygować o zaliczki na podatek dochodowy, inaczej mogą pojawić się zaległości podatkowe.

Praca w Danii

Zezwolenie na pracę

W zależności od pochodzenia, w niektórych przypadkach osoba zainteresowana podjęciem pracy na terenie Danii może być wpierw zobowiązana do uzyskania zezwolenia na pracę. Dotyczy to obywateli państw, które nie są członkami UE oraz EO. Aby uzyskać zezwolenie na pracę należy skontaktować się Administracją Państwową która rozpocznie proces ubiegania się o pozwolenie. Obywatele państw skandynawskich mają prawo do mieszkania i pracowania na terenie Danii bez konieczności dopełniania żadnych formalności, natomiast obywatele państw UE, EOG oraz Szwajcarii mogą rozpocząć pracę i przeprowadzić się do Danii, jednak potem należy ubiegać się o świadectwo rejestracji.

Szukanie pracy

Obywatele Polski mają pełne prawo do podjęcia pracy na terenie Danii. Pod względem obowiązków czy uprzywilejowania nie różnią się oni od pracowników pochodzących z Danii, a pracodawcy nie mogą ich dyskryminować ze względu na pochodzenie. Jedyną kwestią formalną którą należy dopełnić przy staraniu się o pracę w Danii jest uzyskanie potwierdzenia zameldowania od regionalnej administracji rządowej. Wszelkie wymagane dokumenty które będą potrzebne podczas procesu meldowania są przekazywane bezpośrednio przez odpowiednie organy.

Pomoc w Danii - praca

Duński urząd pracy

Duński urząd pracy nie tylko udostępnia informacji na temat dostępnych ofert pracy, ale zajmuje się także wspomaganiem osób poszukujących pracy oraz oferuje usługi wspierające rekrutację personelu. Do Publicznych Służb Zatrudnienia mogą się zwrócić nie tylko bezrobotne osoby indywidualne, ale także pracodawcy oraz firmy poszukujące nowych pracowników. Oferty prace są publikowane przez duński urząd pracy na dwóch stronach internetowych – www.jobnet.dk i www.workindenmark.dk. Strona jobnet jest przeznaczona dla ogółu pracowników i pracodawców, natomiast workindenmark skierowana jest do osób poszukujących pracy którzy wyróżniają się ponadprzeciętnie wysokimi kwalifikacjami oraz dla firm, które poszukują wykwalifikowanych specjalistów, również spoza terenu Danii.

Duńskie agencje pośrednictwa pracy

Niepubliczne agencje pośrednictwa pracy to jeden z najpowszechniejszych sposobów na znalezienie zatrudnienia na terenie Danii. Bazę ofert pracy można znaleźć przykładowo na stronie www.job-guide.dk

Polskie agencje pośrednictwa pracy

Poszukiwanie pracy za pośrednictwem tego typu agencji nie wiąże się z pobieraniem opłat przez agencję, jednakże osoba poszukująca pracy może zostać obarczona poniesionymi przez agencję kosztami związanymi ze skierowaniem jej do pracy za granicą, takimi jak tłumaczenia dokumentów, dojazd czy badania lekarskie. W takiej sytuacja agencja pracy ma obowiązek przekazać wszelkie informacje o kosztach, należnościach i opłatach związanych z kierowaniem, podjęciem i wykonywaniem pracy na piśmie.

EURES i Europejskie Dni Pracy

Kolejną opcją poszukiwania pracy jest wyszukiwanie ofert w systemie EURES, który jest siecią współpracy publicznych służb zatrudnienia państw członkowskich EOG. Misją EURES jest zaoferowanie osobom poszukującym pracy aktualnych ofert a pracodawcom znalezienie odpowiednich pracowników. Można również skorzystać z usług doradców EURES. Oferują oni wsparcie w postaci pomocy w odnajdywaniu najbardziej korzystnych ofert pracy oraz informowaniu potencjalnego kandydata o wszelkich niezbędnych informacjach związanych z podjęciem pracy na danym stanowisku, firmie lub w kraju. Doradców EURES można znaleźć w wojewódzkich i powiatowych urzędach pracy. Inną alternatywą którą przedstawia EURES są organizowane przez nich Europejskie Dni Pracy. Targi rekrutacyjne odbywają się w zależności od okoliczności zdalnie lub stacjonarnie i służą one do nawiązywania kontaktu pomiędzy pracodawcami a kandydatami.

Formalności związane z podejmowaniem pracy

Numer CPR

Osoba, która zarejestrowała swój pobyt na terenie Danii oraz posiada umowę o pracę powinna zacząć ubiegać się o uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej CPR (Central Person Register). Jest on niezbędny przy procesie uzyskiwania karty ubezpieczenia zdrowotnego, która z kolei uprawnia do korzystania z darmowej opieki lekarskiej. Numer CPR jest wydawany w lokalnych urzędach gmin, biurze obsługi obywateli (Folkeregistret) oraz w Biurach Obsługi Obcokrajowców mieszczących się w Kopenhadze, Aalborgu, Odense i Aarhus. Oprócz umowy o pracę konieczne jest także przedstawienie dowodu tożsamości a także dokumentu, który potwierdza adres zamieszkania.

Umowa o pracę

Jeśli wykonywana praca będzie trwała dłużej niż miesiąc i średnio dłużej niż 8 godzin w tygodniu, konieczne jest sporządzenie umowy o pracę w formie pisemnej. Takie kwestie jak godziny pracy, wysokość wynagrodzenia i przywileje urlopowe określane są indywidualnie, za porozumieniem pracodawcy i pracownika. Należy pamiętać, że po stronie pracodawcy leży obowiązek poinformowania kandydata na pracownika o obowiązującym układzie zbiorowym, dzięki czemu można zweryfikować zgodność proponowanej umowy o pracę pod kątem prawnym.

Odcinek wynagrodzenia

Odcinek wynagrodzenia jest wydawany za każdym razem, gdy zostanie wypłacone wynagrodzenie, zapomoga pieniężna lub zasiłek. Odcinek zawiera takie informacje jak min. wysokość podatku i składek które należy odprowadzić oraz wysokość kwoty, która zostanie dla danej osoby po ich odliczeniu. Odcinek wynagrodzenia najczęściej spotykany jest jako forma potwierdzenia wynagrodzenia, która jest przekazywana pracownikowi przez pracodawcę. Odcinki są najczęściej przesyłane za pomocą adresów e-mail. W przypadku Danii pracodawca nie ma obowiązku sporządzania odpowiednika polskiego PIT-11, dlatego pracownik zobowiązany jest do zachowywania odcinków wpłaty, które później są niezbędne w dokonywaniu rozliczenia rocznego z uzyskanego dochodu.

Warunki pracy

Godziny pracy

W Danii powszechnie obowiązujący tydzień pracy wynosi 37 godziny. Dla pracowników którzy pracują na drugą i trzecią zmianę przypadają 2 dodatkowe godziny urlopu za każde przepracowane 37 godzin. Wszelkie nadgodziny są płatne według stawki 50% przez pierwsze 3 godziny oraz 100% za następne. Za nadgodziny uznaje się także pracę w niedzielę oraz święta państwowe.

Urlop

Każdy pracownik który przepracował min. rok ma prawo do skorzystania z 5 tygodni urlopu. Przysługująca długość urlopu to dokładnie 30 dni, wliczając w to soboty, a 18 dni musi zostać wykorzystane przez pracownika w okresie od 1 maja do 30 września jako urlop nieprzerwany. Osoby pracujące na drugą i trzecią zmianę zyskują dodatkowe dwie godziny urlopu za każdy przepracowany tydzień.

Feriepenge

Osoby pracujące legalnie na terenie Danii mają przywilej skorzystania z Feriepenge. Jest to dodatek wakacyjny odprowadzany przez pracodawcę do duńskiego urzędu FerieKonto i wynosi 12,5% wynagrodzenia brutto pracownika. Kwota brutto Feriepenge jest dodatkowo pomniejszona o podatek dochodowy oraz podstawowe składki na rynek pracy. Długość urlopu zależna jest od tego, ile pełnych miesięcy zostało przepracowanych przez pracownika. Przyjmuje się, że za jeden przepracowany miesiąc przysługuje 2,08 dnia urlopu. Dni urlopowe muszą zostać wykorzystane przez pracownika w okresie od 1 września do 31 grudnia następnego roku i ma on 16 miesięcy na wybranie dokładnego terminu.

Pieniądze przysługujące pracownikowi z tytułu Feriepenge są wypłacane bezpośrednio na indywidualne NemKonto. Można się ich spodziewać po upływie 8-10 tygodni od zakończenia miesiąca rozliczeniowego. Należy mieć na uwadze, że pieniądze zostaną wypłacone pod warunkiem, że NemKonto pracownika jest aktywne. Jeśli pieniądze nie zostały wypłacone automatycznie, należy zlecić ich przelanie poprzez stronę online BORGER.DK, składając wniosek przez aplikację na stronie blanket.virk.dk lub wysyłając go listem poleconym na adres Feriepengeinfo Kongens, Vænge 8 3400 Hillerød, Denmar.

Dane które należy podać przy wypełnianiu wniosku to imię, nazwisko, numer CPR, numer pracownika, nazwa pracodawcy oraz numer SE. Trzeba także wybrać powód dla którego ubiegamy się o wypłacenie pieniędzy. Wśród powodów można wybrać między innymi przebywanie na urlopie, opuszczenie duńskiego rynku pracy oraz Centralny Rejestr Ewidencji Ludności.

NemKonto

NemKonto to nic innego, jak rachunek bankowy na który wypłacane są wszelkie należności, takie jak na przykład wynagrodzenie, różnego rodzaju zasiłki oraz dodatki, zwroty podatku z urzędu skarbowego, emerytura czy feriepenge. Każdy obywatel Danii oraz osoba mieszkająca na terenie kraju ma obowiązek posiadania NemKonta. Nie ma specjalnych wytycznych co do tego, jakie konto bankowe może zostać wskazane jako NemKonto. Obywatele Polski pracujący na terenie Danii mogą wskazać swoje polskie konto bankowe, albo mogą założyć duński rachunek. Należy jedynie brać pod uwagę, aby zostało podane takie konto, które jest aktywne.

Konto indywidualne SKAT

Konto osobiste w Urzędzie Skarbowym SKAT jest przeznaczone dla osób pracujących na terenie Danii i dostarcza takich informacji, jak na przykład roczne rozliczenie podatku czy wysokość karty podatkowej. Aby uzyskać dostęp do swojego konta SKAT, potrzebny jest numer CPR oraz hasło, czyli Tastselv kode. Osoby próbujące się zalogować po raz pierwszy nie będą posiadały hasła, dlatego konieczne jest jego zamówienie. Zostanie ono wysłane na wskazany adres zameldowania w ciągu 14 dni. Po otrzymaniu hasła, można zalogować się konto indywidualne SKAT. Pierwsze co należy zrobić to zaktualizowanie danych takich jak adres e-mail czy numer telefonu, ponieważ jeśli hasło zostanie zapomniane, można zamówić nowe na adres e-mail.

Emerytura

Emerytura państwowa (Folkepension)

Emerytura państwowa przysługuje osobom, które ukończyły 66 rok życia (stan na 2020 rok). Przewiduje się, że wiek emerytalny w najbliższej przyszłości wzrośnie. W przypadku obywateli innych krajów niż Dania wysokość emerytury obliczana jest na podstawie stażu pracy. Obywatele Unii Europejskiej uzyskają prawo do świadczenia duńskiej emerytury państwowej pod warunkiem, że przepracowali na terenie Danii min. rok. Pełna emerytura jest wypłacana osobom, które przepracowały łącznie minimum 40 lat. Osoby pracujące w Danii sezonowo, przez krótszy okres mogą ubiegać się o emeryturę proporcjonalną do przepracowanego czasu – za jeden w pełni przepracowany rok przypada 2,5% świadczenia.

ATP

ATP to skrót od duńskiego Arbejdsmarkedets Tillægspension i jest to dodatkowe świadczenie emerytalne, znane także pod nazwą program pracowniczy.To świadczenie obowiązkowe, z tytułu którego pracodawca musi co miesiąc odprowadzać składki na konto zatrudnianych przez siebie pracowników. Wysokość składki jest stała, niezależnie od przepracowanych godzin. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, emerytura wypłacana jest na NemKonto, dlatego konieczne jest jego posiadanie. Na duńską emeryturę mogą liczyć także osoby mieszkające poza terenem Danii, jednakże aby to było możliwe, konieczne jest poinformowanie o tym fakcie ATP – w przeciwnym razie emerytura nie zostanie wypłacona. Nie da się jednoznacznie określić dokładnej wysokości emerytury ATP, ponieważ pieniądze są inwestowane w różne programy o zdywersyfikowanych zwrotach, jednakże szacuje się, że średniej wysokości emerytura wynosi ok. 2000 kr przez opodatkowaniem. Osoby pracujące w Danii przez kilka lat lub nie na pełen etat mogą liczyć na dodatek emerytalny ATP proporcjonalny do wysokości odprowadzonych przez ten czas składek.

Działalność gospodarcza w Danii

Założenie firmy w Danii jest bardzo proste i może to zrobić każdy – wyjątkiem są zawody specjalistyczne, wymagające niezbędnych kwalifikacji. Aby otworzyć własną działalność gospodarczą wystarczy jedynie udać się do Urzędu Celno-Podatkowego (Skat), biura doradztwa zawodowego lub biura pośrednictwa pracy.

Chcąc założyć firmę w Danii jako obcokrajowiec, trzeba najpierw zarejestrować swój pobyt oraz uzyskać numer CPR (PESEL). Dopiero wtedy możliwe jest złożenie wniosku o rejestrację w Duńskim Urzędzie ds. Przedsiębiorstw (Erhvervsstyrelsen). Gdy podanie zostanie przyjęte, Urząd ds. Przedsiębiorstw przesyła niezbędne dokumenty do Urzędu Celno-Podatkowego, dzięki czemu nadawany jest numer identyfikacji podatkowej CVR – czyli duński odpowiednik polskiego NIPu firmy. Przedsiębiorstwa wykorzystują numer CVR przy rozliczaniu podatku dochodowego oraz podatku VAT. Według duńskiego prawa firma musi być zarejestrowana w Duńskim Urzędzie ds. Przedsiębiorstw nie później niż 8 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności.

Pomoc Dania - rodzaje działalności

NemID

NemID to osobisty identyfikator, który jest niezbędny przy takich czynnościach jak przykładowo zmiana adresu zamieszkania, korzystanie z bankowości internetowej czy ubieganie się o zasiłek mieszkaniowy. Identyfikator NemID mogą otrzymać osoby, które ukończyły 15 rok życia, posiadają duński numer ewidencyjny CPR oraz posiadają dowód tożsamości. Narodowość nie ma żadnego znaczenia, NemID jest w takim samym stopniu dostępne dla obcokrajowców jak i dla rodowitych Duńczyków. Numer NemID można uzyskać na dwa sposoby – zamawiając przez Internet lub w punkcie obsługi mieszkańców w urzędzie gminy (borgerservice). Opcja zamówienia NemID przez Internet jest dostępna tylko i wyłącznie dla osób, które są zameldowane w Danii i posiadają duński paszport lub prawo jazdy. Aby złożyć wniosek o identyfikator NemID w urzędzie gminy konieczne jest posiadanie przy sobie ważnego dokumentu tożsamości dowodu posiadania numeru ewidencyjnego CPR oraz przyprowadzenie świadka. Na miejscu trzeba będzie także odpowiedzieć na pytania zadane przez urzędników.

Ubezpieczenia

Żółta karta zdrowia

Żółta karta, nazywana także kartą ubezpieczenia zdrowotnego, pozwala osobom niezamieszkującym w Danii na stałe na korzystanie z tutejszego systemu opieki zdrowotnej. Uprawnia ona do korzystania z duńskiej służby zdrowia ze wszystkimi przywilejami, którymi cieszą się obywatele Danii. Karta jest indywidualna i zawiera imię, nazwisko, numer CPR oraz dane adresowe osoby do której należy. Udając się na wizytę do lekarza, do szpitala, bądź wykupując leki w aptece należy mieć ją ze sobą, ponieważ jest konieczna do potwierdzenia tożsamości. Termin ważności żółtej karty upływa po maksymalnie 2 latach, ale może być ważna również krócej. Przedłużenie ważności karty możliwe jest najwcześniej na miesiąc przed terminem upływu jej ważności.

Niebieska karta

Niebieska karta to tzw. EKUZ, czyli Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego i jest dołączana do zamawianej żółtej karty. Dzięki niej możliwe jest korzystanie z podstawowej opieki medycznej w razie nagłych zdarzeń podczas pobytu za granicą, bez żadnych dodatkowych opłat.

Ubezpieczenia firmowe

Każdy pracownik posiadający zatrudnienie w Danii jest ubezpieczony przez swojego pracodawcę od ewentualnych wypadków w miejscu pracy. Należy natomiast mieć na uwadze, że ubezpieczenie to obejmuje to tylko i wyłącznie dany zakład pracy – jeśli chcemy posiadać ubezpieczenie również poza terenem firmy w której pracujemy, należy zainteresować się wykupieniem prywatnego ubezpieczenia.